Tussenevaluatie fietsbeleid provincie Zuid-Holland

Op woensdag 15 januari 2025 staat de evaluatie van het fietsbeleid van de provincie op de agenda van de Statencommissie Bereikbaarheid en wonen.

Voor ons een goede reden om wat extra accenten te benoemen.

Provinciale aanbevelingen

In de evaluatie wordt aangegeven dat er vooral prioriteit moet worden gegeven aan:

• infrastructuur met veel fietsverkeer;
• kruispunten en oversteekplaatsen;
• maatregelen op fietspaden (markering, verbreding).

Men wil juist minder aandacht schenken aan:

• oversteken bij rotondes, want dat is veiliger dan bij reguliere kruispunten;
• de bouw van tunnels, vanwege de hoge kosten.

Voort

Hieronder zijn enkele nuanceringen weergegeven.

Investeren in infrastructuur met veel fietsverkeer

De provincie verzamelt en deelt veel data over het huidige fietsverkeer, opdat duidelijk wordt waar veel fietsverkeer is. De planologische ambities/ontwikkelingen leiden echter tot een nieuwe mobiliteitsbehoefte. Dataverzameling is daarbij ondersteunend. Een goede ex-ante-evaluatie is dan nodig. Een ex-ante-evaluatie is een vorm van onderzoek die plaatsvindt voorafgaand aan de invoering van beleid. Gebruik maken van het concept Bicycle Oriented Development helpt daarbij. Dit voorkomt reparatiebeleid om alle voornamelijk negatieve veiligheidseffecten te herstellen.

In de evaluatie schrijf men over ‘utilitair verkeer’, wat verwijst naar verkeer met een functioneel doel zoals woon-werkverkeer, schoolverkeer of boodschappen doen. Tegelijkertijd blijkt dat velen nog niet een mental map hebben met betrekking tot de fietsmogelijkheden. Het Engelse woord mental map, geeft aan hoe een persoon de omgeving bekijkt en interpreteert op basis van eerdere ervaringen en standpunten. Men zou de eigen omgeving beter kunnen leren kennen door recreatief verkeer. Zeker nu er in de loop der jaren al zoveel is verbeterd. Aanpassing van de mental map, met als gevolg een betere beoordeling en dus gunstig voor het utilitaire gebruik van het netwerk.

Kruispunten en oversteekplaatsen

Het onderzoek over bruggen maakt duidelijk dat de echte, officiële oversteekplaatsen een flessenhals kunnen vormen voor regionaal fietsverkeer. Het is van belang hier op in te haken, want juist dat aspect kan het verschil maken. Vooral omdat het veelal gaat om projecten waarbij werk-met-werk kan worden gemaakt. Daarmee wordt bedoeld: het combineren van verschillende taken of projecten om efficiëntie te verhogen en kosten te besparen.

Maatregelen op fietspaden

Bij ‘markering’ gaat om de zichtbaarheid en ‘leesbaarheid’ van de weg. Voor het vergroten van de leesbaarheid van de weg is een weginfrastructuur die overeenstemt met de functie en het gebruik van de weg essentieel. Een duidelijk leesbare weg zal op zijn beurt de snelheidsregimes (her)kenbaar maken vanuit zijn ontwerp en zal een minimum aan verkeerstekens vragen. In combinatie met de aan- of afwezigheid van verlichting kan dat zelfs tot een verlaging van de ‘lichtvervuiling’ leiden. Bovendien wordt de verkeersveiligheid vergroot. Vooral kantmarkering speelt een belangrijke rol in het verminderen van eenzijdige ongevallen. De verschillende Regionale Projectgroepen Verkeersveiligheid (ROV ZH) organiseren meestal deze kleine infrastructurele maatregelen.

De verbreding van fietspaden is van belang voor de vroegst aangelegde doorfietsroutes, zoals de F16. Toets deze aan de nieuwste CROW-richtlijnen. Houd daarbij rekening met de voetgangers. Die mogen er immers ook gebruik van maken als voetpaden afwezig zijn.

Kruispunten en oversteekplaatsen

Rotondes krijgen een lage prioriteit. Er zijn echter nog steeds gemeenten (Sliedrecht, Katwijk c.s.) waar de voorrangsregeling afwijkt van het landelijk en/of provinciaal beleid. Deze discussie loopt al lang. Daarentegen zijn er gelukkig steeds meer gemeenten die de richtlijnen wel toepassen.

De bouw van tunnels vanwege de hoge kosten

Kosten van tunnels zijn in zekere mate relatief. Als je uitsluitend kijkt naar het verbeteren van de doorstroming is dat te billijken. Echter, wanneer tunnels een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan de verkeersveiligheid zijn de kosten relatief gezien laag. De kosten van verkeersveiligheid en bereikbaarheid verhouden zich als 6 tot 1.

Gemaakte keuzes

In de evaluatie noemt men een aantal gemaakte keuzes, zoals het niet vervangen van tegels door asfaltverhardingen. Nutsbedrijven vinden dit bezwaarlijk. Ook wordt gewezen op de CO₂-gevolgen van de aanleg van nieuwe infrastructuur. Men ziet de mogelijkheden over het hoofd van bijvoorbeeld betonverharding, zoals van Easypath.